ماهنامه تخصصی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)
سال 13، شماره 6، شهریور 1399 ، شماره پی در پی 52

شباهتها و تفاوتهای فکری سفرنامه های روحانی پیش و پس از اسلام بر مبنای ارداویرافنامه و معراجنامه، بررسی موردی جایگاه زن

صفحه (87 - 102)
عصمت خیبری ، جهانگیر صفری (نویسنده مسئول)، احمد امین
تاریخ دریافت مقاله : آبان 1397
تاریخ پذیرش قطعی مقاله : اسفند 1397

چکیده

بین ایرانیان پیش و پس از اسلام تفاوتهای فکری در زمینه های مختلف دیده میشود. با بررسی متون بجا ماندۀ کهن و جدید میتوان به بخشی از این تفاوتها پی برد. ازجملۀ کتابهایی که به بین این دو دوره با مضمون مشترک نوشته شده اند، سفرنامه های روحانی ارداویرافنامه (300م) و معراجنامه شاهرخی (840هـ.ق ) است. با واکاوی و بررسی محتوای درونی آنها میتوان به تفاوتهای فکری ایرانیان درگذر تغییر دین پی برد. این مقاله به این بررسی میپردازد و به عنوان محور کار خود جایگاه زن را مورد مداقه قرار میدهد.

کلمات کلیدی
معراجنامه , ارداویرافنامه , زن , ایران باستان , ایران پس از اسلام

• -ارداویرافنامه، ژینو، فیلیپ (1374)، ترجمه ژاله آموزگار، تهران: معین.
• -ارداویرافنامه، ژینو، فیلیپ (1372) ترجمه ژاله آموزگار، تهران، چ اول، شرکت انتشارات معین، انجمن ایرانشناسی فرانسه.
• ایران در زمان ساسانیان، کریستین سن،آرتور امانوئل، (1367) ترجمه رشید یاسمی، تهران، امیرکبیر.
• بررسی وضعیت زن در خانواده و جامعۀ دورۀ ساسانی، گلشنی‌راد، کریم، (1390) دورۀ دوم، شماره3، صص 117-131.
• تاریخ تمدن، دورانت، ویل، (1392) مترجم احمد آرام و دیگران، تهران، نشر علمی فرهنگی، چاپ اول، ج1.
• حقوق زن در زمان ساسانیان، بارتلمه، کریستین، (1337)، مترجم ناصرالدین صاحب الزمانی، تهران، نشر عباسی.
• حقوق زن در کشاکش سنت و تجدد، حکیم‌پور، محمد، (1382)، چاپ اول، تهران، نشر نواندیش.
• حیات اجتماعی زن در تاریخ ایران، دفتر پژوهشهای فرهنگی وابسته به مراکز فرهنگی-سینمایی، (1369) دفتر اول، قبل از اسلام. تهران، امیرکبیر.
• دانته و تأثیرپذیری او از منابع شرقی، آذر، اسماعیل، (1387) تهران، فصلنامۀ علمی پژوهشی، سال دوم، شمارۀ6، صص11-34.
• رمز و داستانهای رمزی در ادب فارسی، پورنامداریان، تقی، (1368) ، تهران، چ2، نشر علمی و فرهنگی.
• زن از دیدگاه ادیان و مکاتب، جمعی از مؤلفان (1379) چاپ اول، قم، نشر مضارع.
• زن در خانوادۀ ایران باستان، آموزگار، ژاله، (1356)، مجله دانشکده ادبیات دانشگاه تربیت معلم، شماره دوم.
• سیرو صدر نقاشی ایران،پوپ و دیگران،(1384)،ترجمه یعقوب آژند،تهران،مولی
• شاخۀ زرین، فریزر، جیمز جورج، (1384)، ترجمه کاظم فیروزمند، چاپ دوم، تهران، آگاه.
• شناخت هویت زن ایرانی، لاهیجی، شهلا؛ کار، مهرانگیز (1371) ، تهران، روشنگران.
• عهد عتیق، (1394)، ترجمه پیروز سیار، ج1، چ 2، تهران، هرمس.
• کارنامه اردشیر بابکان، مشکور، محمد جواد، (1385)، تهران، نشر مرکز، چاپ سوم.
• -لغتنامه، دهخدا، علی‌اکبر، (1334)، تهران، موسسه فرهنگ دهخدا.
• -مبانی تاریخ اجتماعی ایران، شعبانی، رضا، (1369) تهران، نشر قومس.
• - معراجنامه سفر معجزه‌آسای پیامبر، رزسگای، ماری (1385)، ترجمۀ مهناز شایسته‌فر، تهران، مطالعات اسلامی.
• -نگارگری اسلامی، عکاشه، ثروت، (1380)، ترجمه غلامرضا تهامی، تهران، حوزه هنری
• -نردبان سلوک، اوجاق علیزاده، شهین، (1386) پژوهشنامه ادب حماسی، سال سوم، شماره 5، صص 79-116.
• -تمدن اسلامی، ماسه، هانری، (1346) ترجمه عیسی بهنام، چ2، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب
• -civilisation of the eastern Iranians in ancient times. Geiger. w(1885-1886), vol2
• london Mental